Rządowy program "Rodzina 500+"
Rządowy program „Rodzina 500+” jest najbardziej znaczącą i realnie odczuwalną pomocą finansową ze strony państwa dla rodzin wychowujących dzieci. W ramach tego programu rodzinom z dziećmi na utrzymaniu przysługuje świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł na dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia, bez względu na dochód osiągany przez rodzinę. Prawo do świadczenia wychowawczego jest ustalane na roczny okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca do 31 maja następnego roku kalendarzowego.
Przyjmowaniem wniosków o świadczenie wychowawcze, ich rozpatrywaniem oraz przyznawaniem i wypłatą tego świadczenia zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Wnioski do ZUS można złożyć tylko drogą elektroniczną przez Internet, a wypłata przyznanego świadczenia odbywa się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazany we wniosku rachunek bankowy.
O programie Rodzina 500+
Termin wypłaty świadczenia jest uzależniony od daty złożenia prawidłowo wypełnionego wniosku.
Osobie, która złoży go:
Jak złożyć wniosek 500+?
Pytania i odpowiedzi
Kto może skorzystać z rządowego programu "Rodzina 500+"
Świadczenie wychowawcze w ramach rządowego programu „Rodzina 500 +” przysługuje na każde dziecko w wieku do ukończenia przez nie 18 roku życia.
O świadczenie to mogą ubiegać się rodzice (matka lub ojciec) oraz opiekun faktyczny (tj. osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, która wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka), jeśli dziecko wspólnie z nimi zamieszkuje i pozostaje na ich utrzymaniu. Świadczenie wychowawcze z programu Rodzina 500 + przysługuje również opiekunowi prawnemu dziecka oraz w niektórych przypadkach dyrektorowi domu pomocy społecznej.
O świadczenie wychowawcze mogą ubiegać się także osoby sprawujące pieczę zastępczą, tj.: rodziny zastępcze, osoby prowadzące rodzinny dom dziecka, dyrektorzy placówek opiekuńczo-wychowawczych, dyrektorzy regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych, dyrektorzy interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych.
W jakiej wysokości przysługuje świadczenie wychowawcze ?
Świadczenie wychowawcze przysługuje co do zasady w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko.
W przypadku gdy rodzice sprawują, zgodnie z orzeczeniem sądu, opiekę naprzemienną nad dzieckiem w porównywalnych i powtarzających się okresach, to oboje otrzymają świadczenie w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego, czyli co do zasady 250 zł .
Ponadto, w przypadku urodzenia się dziecka albo ukończenia przez dziecko 18 roku życia, świadczenie za dany miesiąc zostanie przyznane i wypłacone tylko za tę część miesiąca który przypada odpowiednio od dnia urodzenia się dziecka albo do dnia ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Czy świadczenie wychowawcze jest przyznawane w oparciu o kryterium dochodowe?
Prawo do świadczenia wychowawczego jest niezależne od dochodów rodziny, jest wolne od egzekucji i nie podlega opodatkowaniu.
Kiedy mogę złożyć wniosek o świadczenie 500+ na nowy okres?
Aby otrzymać świadczenie wychowawcze na nowy okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r. , wniosek należy złożyć w terminie: 1 luty – 30 czerwca 2023 r.
Jeśli osoba złoży wniosek na nowy okres 2023/2024 w terminie do 30 kwietnia 2023 r. , to przyznanie świadczenia wychowawczego oraz wypłata przyznanego świadczenia za miesiąc czerwiec nastąpi najpóźniej do 30 czerwca tego roku.
W przypadku wniosków złożonych w okresie 1 maja – 31 maja 2023 r., ustalenie prawa oraz wypłata przyznanego świadczenia za miesiąc czerwiec i lipiec nastąpi nie później niż do 31 lipca tego roku.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze złoży wniosek w okresie 1 czerwca – 30 czerwca 2023 r., ustalenie oraz wypłata przyznanego świadczenia za miesiąc czerwiec, lipiec i sierpień, nastąpi nie później niż do dnia 31 sierpnia tego roku.
Ważne: Jeśli osoba złoży wniosek w późniejszym terminie, tj. po 30 czerwca 2023 r., to prawo do świadczenia wychowawczego zostanie jej ustalone, a świadczenie wypłacone od miesiąca złożenia wniosku. W związku z tym, tylko złożenie wniosku do końca czerwca 2023 r. gwarantuje, że świadczenie wychowawcze zostanie wypłacone za cały okres trwający od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r.
W kolejnych miesiącach będzie obowiązywał następujący mechanizm:
- w przypadku złożenia wniosku w lipcu 2023 r., ZUS przyzna świadczenie od lipca i wypłaci je do dnia 30 września tego roku ,
- w przypadku złożenia wniosku w sierpniu 2023 r., ZUS przyzna świadczenie od sierpnia i wypłaci je do dnia 31 października tego roku,
- w przypadku złożenia wniosku na nowy okres w kolejnych miesiącach, świadczenie będzie przyznawane od miesiąca, w którym rodzic złoży wniosek, a wypłaty przyznanego świadczenia realizowane będą co miesiąc na bieżąco.
Ww. terminy składania i rozpatrywania wniosków dotyczą również osób ubiegających się o świadczenie wychowawcze na dzieci umieszczone w pieczy zastępczej.
Skąd będzie wiadomo że ZUS rozpatrzył wniosek rodzica i przyznał świadczenie wychowawcze na nowy okres?
Postępowanie w sprawie świadczenia wychowawczego będzie prowadzone przez ZUS w formie elektronicznej. Wszystkie informacje na temat wniosku i jego obsługi osoba znajdzie na swoim profilu na PUE ZUS. Przyznanie przez ZUS świadczenia wychowawczego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Jeśli świadczenie wychowawcze zostanie przyznane, to rodzic otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS – także w sytuacji, gdy wniosek został złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia.
Ile czasu ma ZUS na przyznanie i wypłatę świadczenia na nowy okres?
Jeśli osoba złoży prawidłowo wypełniony wniosek z wymaganymi dokumentami na nowy okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2024 r. :
- od 1 lutego do 30 kwietnia 2023 r. – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie – do 30 czerwca 2023 r.,
- od 1 do 31 maja 2023 r. – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie z wyrównaniem za czerwiec – do 31 lipca 2023 r.,
- od 1 do 30 czerwca 2023 r. – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie z wyrównaniem za czerwiec – do 31 sierpnia 2023 r.,
- od 1 do 31 lipca 2023 r. – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie z wyrównaniem jedynie od lipca – do 30 września 2023 r.,
- od 1 do 31 sierpnia 2023 r. – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie , z wyrównaniem jedynie od sierpnia – do 31 października 2023 r.
W jaki sposób ZUS wypłaci świadczenie wychowawcze?
Wypłata przyznanego świadczenia wychowawczego będzie odbywać się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazane przez wnioskodawcę konto bankowe.
W jakim czasie należy złożyć wniosek o świadczenie na nowonarodzone dziecko?
Rodzice mają 3 miesiące od urodzenia się dziecka na złożenie wniosku do ZUS o świadczenie 500 +, aby otrzymać świadczenie wychowawcze z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka. Co istotne, w przypadku dzieci urodzonych do dnia 31 maja 2023 r., rodzice powinni pamiętać aby złożyć dwa wnioski o świadczenie wychowawcze- zarówno na obecnie trwający okres świadczeniowy 2022/2023 , który zakończy się 31 maja 2023 r. oraz na kolejny nowy okres 2023/2024, który rozpocznie się 1 czerwca 2023 r.
500+ a przepisy unijne
Od 1 stycznia 2022 r. ZUS przyznaje prawo do świadczenia wychowawczego (500+). Świadczenie to podlega unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, jako klasyczne świadczenie rodzinne.
Od początku okresu świadczeniowego 2022/2023, tj. od dnia 1 czerwca 2022 r., zachodzi istotna zmiana, dotycząca wpłaty świadczenia wychowawczego przyznawanego w związku z zastosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Na podstawie przepisów krajowych, po spełnieniu warunków, świadczenie przyznawane będzie w pełnej wysokości, niezależnie od wyznaczonego przepisami unijnymi państwa pierwszeństwa.
Przepisy o koordynacji stosuje się w przypadku, kiedy wnioskodawca lub drugi rodzic dziecka mieszka lub pracuje, albo pobiera świadczenie, takie jak np. emerytura, renta, czy zasiłek dla bezrobotnych w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii lub w niektórych przypadkach Wielkiej Brytanii. Wówczas wnioskodawca ma obowiązek wykazać powyższe informacje we wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego. Brak powyższych danych może skutkować uznaniem przyznanego wcześniej świadczenia za nienależnie pobrane.
Ustaleniem czy i w jakim okresie w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zajmują się urzędy wojewódzkie.
Jeżeli ze złożonego do ZUS wniosku wynika, że może on podlegać koordynacji unijnej, po przyznaniu prawa do świadczenia wychowawczego, wniosek wraz z dokumentacją jest przekazywany przez ZUS do urzędu wojewódzkiego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnisokodawcy, w celu prowadzenia wymiany informacji z instytucją zagraniczną, w tym o przyznanym w Polsce w pełnej wysokości świadczeniu.
Wnioskodawca również ma obowiązek poinformować instytucję zagraniczną o wszelkich zmianach sytuacji rodzinnej lub osobistej, które mają wpływ na prawo do świadczeń zagranicznych, w tym o przyznanym w Polsce świadczeniu.
Instytucje zagraniczne, właściwe do wypłaty świadczeń dla dzieci, zostały poinformowane o nowych zasadach przyznawania świadczenia wychowawczego w Polsce. Świadczenie przyznawane jest w pełnej wysokości, niezależnie od państwa pierwszeństwa, określonego w przepisach unijnych. Ostateczna decyzja o ustaleniu prawa i wysokości świadczeń zagranicznych należy do instytucji je przyznających.
Podkreślić należy, iż w sprawach wniosków złożonych na okres świadczeniowy 2021/2022 (dotyczący okresu od 1 czerwca 2021 r. do 31 maja 2022 r.) właściwym do ich rozpatrzenia pozostaje Wojewoda na zasadach dotychczasowych – Wojewoda przyznaje prawo do 500+ za okres pierwszeństwa instytucji polskiej do wypłaty świadczeń.
Ponadto, w przypadku złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego na okres świadczeniowy 2021/2022 , jeżeli wniosek ten jest w trakcie rozpatrywania w urzędzie wojewódzkim lub Wojewoda przekazał wniosek do rozpatrzenia instytucji zagranicznej, nie jest wymagane złożenie wniosku po 1 stycznia 2022 r., w związku ze zmianą przepisów.
Od 1 lutego 2022 r. można natomiast składać wnioski na nowy okres świadczeniowy 2022/2023 (tj. dotyczący okresu rozpoczynającego się od 1 czerwca 2022 r.) do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wyłącznie drogą elektroniczną, nawet jeżeli rodzic ma nierozstrzygnięty wniosek za poprzedni okres świadczeniowy przez Wojewodę.
Przykład:
Ojciec dziecka zatrudniony jest na terytorium Niemiec, a matka dziecka jest osobą nieaktywną zawodowo w Polsce, nieobjętą z innego tytułu ubezpieczeniem społecznym. Matka zamieszkuje w Polsce wraz z dzieckiem. Rodzice dziecka pobierają niemieckie świadczenie rodzinne – Kindergeld. Po stronie niemieckiej leży pierwszeństwo do wypłaty świadczeń, jednakże w Polsce może być przyznane prawo do świadczenia wychowawczego, do którego uprawniony jest rodzic dziecka niezależnie od ustalonego pierwszeństwa do wypłaty świadczeń. O przyznanym w Polsce świadczeniu urząd wojewódzki poinformuje instytucję zagraniczną, jednakże obowiązek ten spoczywa również na rodzicu. Od decyzji instytucji niemieckiej zależy wysokość świadczenia Kindergeld.